1. Viết nội dung theo yêu cầu
Viết nội dung theo yêu cầu hay còn gọi là viết thương mại là công việc phổ biến nhất trong lĩnh vực viết lách. Bạn sẽ thấy trên cộng đồng viết lách có nhiều bạn sẽ ghi chức danh của họ là “content writer”, “copywriter”, “Freelance writer”…
Viết nội dung theo yêu cầu nghĩa là bạn được trả tiền để viết nội dung theo yêu cầu của khách hàng. Sản phẩm nội dung ở đây rất đa dạng. Có thể là tên và slogan cho thương hiệu, tagline quảng cáo, bài viết PR, bài viết chuẩn SEO, viết bài bán hàng trên fanpage, facebook cá nhân, thông cáo báo chí, viết kịch bản video cho kênh youtube, tiktok…
Mỗi dạng bài viết đều có yêu cầu, cách thức viết khác nhau. Bạn cần tìm hiểu trước khi bắt tay vào thực hiện hoặc theo dõi các cây viết giỏi trong thể loại bạn đang theo đuổi để học hỏi kinh nghiệm từ họ. Hoặc cách tốt nhất là đăng ký học viết với một người hướng dẫn viết để được kèm cặp các kỹ năng viết cơ bản đến nâng cao và dẫn dắt bạn vào con đường viết lách.
Mình bắt đầu viết theo yêu cầu của khách hàng từ 3/2021, đến nay mình đang làm việc cùng 8 khách hàng lớn nhỏ. Sau hơn 1 năm viết lách chuyên nghiệp, mình có doanh thu đều đặn 15 đến 20 triệu vnđ/ tháng.
Thể loại chính mình đang viết cho các khách hàng là dạng social post (bài viết chăm sóc fanpage, facebook cá nhân, group facebook). Ngoài ra mình còn viết blog, viết bài mô tả sản phẩm cho website, viết kịch bạn cho video giáo dục…
Một trong những dự án viết blog mình đã làm cho khách hàng cá nhân là:
2. Viết báo
Viết báo và cộng tác với các tờ báo là việc không quá khó. Nếu bạn không có định hướng trở thành nhà báo và kiếm sống bằng nghề viết báo thì bạn chỉ cần nắm vững văn phong của tờ báo mà mình muốn cộng tác và chọn một chủ đề ngách mà mình có kinh nghiệm hoặc yêu thích rồi viết sẵn vài bài mẫu. Ví dụ như vnexpress thì có lối hành văn ngắn, gọn, súc tích. Bạn sẽ thấy tiêu đề của các bài báo ngắn và đi vào trọng tâm vấn đề. Báo afamily có lượng độc giả chính là phụ nữ đã có gia đình, mẹ bỉm sữa nên chủ đề mà bạn có thể cân nhắc cộng tác là làm mẹ, giáo dục trẻ, hôn nhân, gia đình…
Tất cả các tờ báo đều có bộ phận biên tập và kiểm duyệt nên khi cộng tác với báo, bài của bạn sẽ được biên tập lại, tinh gọn hoặc sửa tiêu đề để phù hợp với thị hiếu của độc giả của tờ báo đó.
Bạn có thể viết 2 đến 3 bài, biên tập chỉn chu rồi gửi đến email của ban biên tập tờ báo mình muốn cộng tác. Thông thường họ sẽ phản hồi cho bạn từ 1 tuần đến 10 ngày, phí nhuận bút tùy thuộc vào từng báo, thể loại bài viết, độ dài bài viết, mức nhuận bút dao động từ 80,000vnd/ đến 2,000,000 vnd/ bài.
Mình từng được ban biên tập của 2 tờ báo Eva và afamily liên hệ đăng bài mình viết ở đây.
Báo eva.vn:
Báo afamily.vn:
3. Viết blog
Khi viết blog chuyên nghiệp bạn sẽ trở thành blogger. Khi mới bắt đầu bạn có thể chọn một chủ đề nào đó mà bản thân đam mê hoặc đã có kinh nghiệm như ẩm thực, nuôi thú cưng, tình yêu, làm cha mẹ…
Bạn sẽ cần xây dựng một blog bằng cách mua tên miền, hosting và hiểu cơ bản cách setup một chiếc blog sao cho thật chỉn chu, đẹp mắt và thể hiện đúng “chất” của bạn. Khi blog lớn mạnh và có lượng traffic ổn định thì đó sẽ là nguồn tạo ra thu nhập cho bạn.
Thu nhập của blogger đến từ 2 nguồn chính là quảng cáo từ các nhãn hàng hoặc từ nguồn tiếp thị liên kết (affiliate marketing). Ngoài ra, blogger còn có thể nhận tiền tip từ độc giả cho bài viết hay trên blog. Nếu độc giả cảm kích những bài viết của bạn và muốn ủng hộ bạn thì họ sẽ tự nguyện chuyển khoản thông qua số tài khoản bạn để lại trên blog của mình. Mình quan sát thấy rằng các blogger ở Việt Nam hiện nay đã bắt đầu tạo ra mục “Buy me a cup of coffee” với hàm ý mời gọi bạn đóng góp cho blog của họ bằng cách chuyển khoản hoặc thanh toán qua ví điện tử Momo, shopee Pay. Nguồn thu nhập này tuy không nhiều nhưng là nguồn cổ vũ tinh thần to lớn với các bạn viết blog-một công việc chẳng dễ dàng và tốn nhiều công sức lẫn thời gian.
4. Viết sách
Viết sách là một việc không đơn giản nhưng khá thú vị. Bạn có thể đúc kết hành trình, trải nghiệm của mình thành một cuốn sách và liên hệ với các nhà xuất bản để bán bản thảo. Nếu nhà xuất bản đồng ý mua bản thảo của bạn, bạn sẽ được trả 10% đến 20% giá bìa quyển sách. Ngoài ra, sau khi sách được xuất bản, bạn sẽ xây dựng được thương hiệu cá nhân, nhận được nhiều cơ hội viết lách hơn.
Để viết được sách ngoài kỹ năng viết, kiến thức, trải nghiệm về chủ đề muốn chia sẻ, bạn cần kiên nhẫn trong quá trình hoàn thành bản thảo. Bởi công việc này cần sự kiên định của người viết, đồng thời bạn cũng cần biết sơ bộ về thị trường xuất bản, cách sắp xếp nội dung, bố cục, đặt tiêu đề sao cho hấp dẫn độc giả.
Mình đã viết và xuất bản thành công một quyển sách trong năm 2021. Ngay khi quyển sách còn trong giai đoạn in ấn, mình đã nhận được một lời mời viết sách cho một doanh nhân với mức phí khá cao. Nếu bạn có ý định viết và xuất bản một cuốn sách, đừng ngần ngại kết nối với mình.
5. Viết ebook
Ebook là một tài liệu điện tử và viết ebook thì đơn giản hơn viết sách. Các nhãn hàng, chuyên gia, công ty đều cần một tài liệu hướng dẫn khách hàng, đào tạo nhân viên, quảng bá doanh nghiệp bằng một file tài liệu được biên soạn một cách chuyên nghiệp, thiết kế đẹp mắt và chỉn chu và đây là lúc bạn “ra tay” để kiếm tiền từ viết lách! Mức phí cho một tài liệu ebook là tối thiểu 5 triệu đồng.
Hoặc bạn có thể tự viết ebook và tự bán nó cho cộng đồng độc giả của mình. Tuy nhiên, để viết được ebook và tự bán, bạn phải chủ động tất cả mọi khâu từ lên ý tưởng, viết, biên tập, thiết kế và phân phối ebook. Bù lại bạn sẽ được hưởng 100% lợi nhuận từ việc bán ebook mà không cần chia sẻ cho ai. Giá bán ebook sẽ do bạn quyết định sau khi đánh giá công sức, thời gian bạn bỏ ra.
6. Mở các khóa học viết 1:1
Nhu cầu học về viết lách nói chung, viết thương mại nói riêng ngày càng tăng cao. Nếu bạn đã có kinh nghiệm viết thương mại, viết báo, viết sách…tại sao không mở các khóa học viết để hướng dẫn lại những bạn mới chập chững vào nghề. Hình thức học hiện nay khá đa dạng từ việc học offline đến học online qua các nền tảng, dựng thành khóa học trực tuyến… Mức phí tùy vào kinh nghiệm viết lách của bạn, khả năng kèm cặp, hướng dẫn sao cho học viên đạt các mục tiêu mà họ đặt ra.
Mình đã có doanh thu không hề nhỏ từ công việc đào tạo học viên viết lách dù mới mở đăng ký từ tháng 1/2022. Đến nay cứ đều đặn mỗi tháng, mình có trung bình 4 đến 5 bạn đăng ký học viết 1:1 với mình. Sau khi hoàn thành khóa học, các bạn có cơ hội tham gia vào các dự án viết lách kiếm tiền cùng mình. Hoặc mình sẽ giới thiệu cho các khách hàng của mình nếu thấy phong cách viết phù hợp.
7. Bán các khóa dạy viết online
Đây là một trong những cách kiếm thu nhập thụ động từ viết lách mà nhiều người dẫn viết đang làm. Để tạo ra một khóa học viết và bán nó trên một nền tảng nào đó sẽ có 2 cách thực hiện.
Một là bạn đã có thương hiệu cá nhân tốt và bạn muốn “thảnh thơi” trong quá trình tạo và phân phối sản phẩm của mình thì bạn có thể hợp tác với các công ty bán khóa học online. Họ sẽ quay, dựng, biên tập video và bán trên nền tảng của họ như website học trực tuyến chẳng hạn. Và họ sẽ chia lợi nhuận cho bạn theo thỏa thuận của hai bên.
Hai là nếu bạn chưa phải là một người hướng dẫn viết có thương hiệu cá nhân mạnh, bạn hoàn toàn có thể tự quay video bằng các thiết bị đơn giản và đăng lên các nền tảng miễn phí khác như youtube. Khi người học đăng ký, bạn có thể cấp quyền học tập sau khi họ đã chuyển khoản thành công. Một cách nữa là bạn có thể tự tạo ra một website học tập trực tuyến của riêng mình và đăng tải các khóa học lên và bán.
Mình đã làm theo cách thứ 2, tự xây một nền tảng học tập trực tuyến và bán khóa học đầu tiên với phí rất hời. Bạn có thể tham khảo nền tảng của mình tại đây: courses.vophuongmy.com
8. Bán sản phẩm liên quan tới con chữ
Một trong những người viết bán chữ mà mình ngưỡng mộ là Lại Thượng Hưng. Anh ấy viết thơ và nhận phí quảng cáo từ nhãn hàng. Thơ của Hưng khá nhẹ nhàng, tinh tế, sâu lắng, cách gieo vần êm tai và gần gũi…Hình minh họa cũng rất dễ thương nên có được cộng đồng fan yêu thích khá lớn. Chỉ bằng cách sáng tác thơ và bán các sản phẩm có in những bài thơ như ly sứ, chậu cây…Lại Thượng Hưng cũng đã có doanh thu không nhỏ từ con chữ của mình. Ngoài ra, Hưng cũng là “gương mặt vàng” được các nhãn hàng thường xuyên book để quảng bá cho sản phẩm, dịch vụ của họ.
Bạn cũng có thế sử dụng con chữ của mình đế sáng tạo ra sản phẩm mang lại giá trị cho người dùng như là sổ tay có in kèm câu trích dẫn, thông điệp giá trị hoặc thiết kế thiệp, bộ card có thông điệp (Viết Chữa Lành) hoặc áo phông in chữ, v.v…
Dĩ nhiên bạn không thể làm một mình. Bạn cần có team để phụ trách các khâu khác như sản xuất, thiết kế và phân phối, bán hàng, quản lý hàng tồn…
Nhẩm tính lại thì trong 8 công việc trên mình đã “dấn thân” vào hết 6 rồi nhỉ. Mình nghĩ với một người viết mới thì thật khó để biết bản thân yêu thích và viết tốt nhất lĩnh vực nào. Mình cũng thế nên đã không ngại thử sức với nhiều thể loại viết nhất có thể. Mỗi thể loại viết lách đều mang lại cho mình nhiều bài học giá trị hơn cả tiền bạc. Nếu bạn cũng là một người theo đuổi công việc viết lách, muốn có người đồng hành, dẫn dắt trên hành trình, đừng ngần ngại kết nối với mình.
